Η Μάχη των Οινοφύτων (457 π.Χ.)
Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΟΙΝΟΦΥΤΩΝ (457 π.Χ.)
Η αιώνια διαμάχη των Αθηναίων με τους Σπαρτιάτες και Θηβαίους οδήγησε σε δύο φοβερές μάχες . Της Τανάγρας τον Αύγουστο του 457 π.Χ. και των Οινοφύτων εξήντα δύο μέρες αργότερα.
Μετά το τέλος της μάχης αυτής οι Σπαρτιάτες κι οι Κορίνθιοι απεχώρησαν από τη Βοιωτική γη και οι Βοιωτοί αποδυναμώθηκαν.
Οι Αθηναίοι έκριναν τότε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή να λύσουν τις διαφορές τους με τους γείτονες Θηβαίους.
Έχοντας ως στρατηγό τους το Μυρωνίδη , άνθρωπο ¨συνετόν και δραστήριον ¨ , ο οποίος είχε διακριθεί στον πόλεμο με τους Μεγαρείς , πέρασαν τον Ασωπό ποταμό και στάθηκαν πλησίον της Βοιωτικής κώμης των Οινοφύτων έχοντας τα νώτα τους προς τα φίλια εδάφη της Αττικής.
Ο έμπειρος Αθηναίος στρατηγός αντιμετώπισε με επιτυχία την κατάσταση , εφαρμόζοντας τους Θηβαίους , που είχαν παραταχθεί απέναντί του. Ενίσχυσε σημαντικά το αριστερό του κέρας και το προέτρεψε να κινηθεί πρώτο με όλη τη δύναμή του.Η σφήνα του αριστερού κέρατος διεμβόλισε το αντίστοιχο Βοιωτικό κέρας και επέφερε σύγχυση σε αυτό.Τότε ο στρατηγός στράφηκε προς το δεξιό του κέρας κραυγάζοντας , ¨Νικώμεν κατά το ευώνυμον΄ !
Η αναγγελία της ¨νίκης ¨έδωσε φτερά στο υπόλοιπο Αθηναϊκό στράτευμα , το οποίο επέπεσε κατά των Θηβαίων και τους έτρεψαν σε φυγή.Οι Αθηναίοι πέτυχαν νίκη μεγάλη και το αποτέλεσμα στο στρατηγικό πεδίο ήταν καταλυτικό.
Η στρατιωτική δύναμη που είχαν παρατάξει οι Θηβαίοι στη μάχη κυριολεκτικά διαλύθηκε.
Το πεδίο ήταν πλέον ανοικτό για τους Αθηναίους και όλη η Βοιωτία ήταν στρατιωτικά ακάλυπτη.΄Ο,τι είχαν κερδίσει οι Βοιωτοί στην προηγούμενη μάχη της Τανάγρας χάθηκε στη μάχη των Οινοφύτων.
Ο στρατηγός Μυρωνίδης και οι Αθηναίοι εκμεταλλεύτηκαν στο μέγιστο τη νίκη τους , διαλύοντας τη Βοιωτική Κοινοπολιτεία, εγκαθιστώντας φιλικές αρχές σε όλες τις Βοιωτικές πόλεις.
Πρώτο θύμα των Αθηναίων , η ισχυρή και πολυάνθρωπη Τανάγρα. Κατεδάφισαν τα τείχη της και διέλυσαν την άμυνά της.Ακόμα και σήμερα υπάρχουν τα υπολείμματα του Ταναγραϊκού τείχους που περιστοίχιζε την πόλη με σημαντικό πλάτος και τεράστιους ογκόλιθους.
Μετά την Τανάγρα παρέκαμψαν οι Αθηναίοι την οχυρωμένη πόλη των Θηβών και στράφηκαν προς τους φυσικούς συμμάχους των Θηβαίων.
Οι Οπούντιοι Λοκροί αλλά και οι Φωκείς τέθηκαν κάτω από την Αθηναϊκή επιρροή και οι ίδιοι οι Θηβαίοι είδαν στην ακρόπολή τους φιλική προς τους Αθηναίους φρουρά και στην διοίκηση της πόλης τους δημοκρατικά στοιχεία.
Ο ρήτορας Αριστείδης αποφαίνεται : ¨Βοιωτοί δε , ουκ ανέσχον, αλλ΄ηττηθέντες εν Οινοφύτοις υπέκυψαν και μετ΄ αυτών , Φωκείς και Λοκροί , νίκη μία ¨ .
Η βαθιά λύπη του Θηβαίου ποιητή Πίνδαρου διαφαίνεται στο 7ο Ισθιονομικό του με το ¨ Έτλαν δε πένθος ου φατόν ¨ αναφερόμενος στη νίκη του Θηβαίου Στρεψιάδη το 456 π.Χ. στα Ίσθμια και στο πένθος για την ήττα της φίλτατης πατρίδας του στα Οινόφυτα.
Αλλά από βαθειά λύπη δεν διακατεχόταν μόνον ο Θηβαίος ποιητής , μόνον οι Θηβαίοι και οι σύμμαχοί τους , μόνον οι άνθρωποι…Το ανάγλυφο της ¨σκεπτόμενης θεάς Αθηνάς ΄, όπου περίλυπη και μελαγχολική στηρίζεται στο δόρυ της , μπροστά σε μια αναθηματική στήλη των πεσόντων στις δύο μάχες της Τανάγρας και των Οινοφύτων, αποδεικνύει ότι μελαγχολούν οι θεοί για την αφροσύνη των ανθρώπων… (Αθανάσιος Κατσιφής, Κατάλοιπα )
ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ Ἱστορίαι (4.93.1-4.95.3)
[4.95.3] χωρήσατε οὖν ἀξίως ἐς αὐτοὺς τῆς τε πόλεως, ἣν ἕκαστος πατρίδα ἔχων πρώτην ἐν τοῖς Ἕλλησιν ἀγάλλεται, καὶ τῶν πατέρων, οἳ τούσδε μάχῃ κρατοῦντες μετὰ Μυρωνίδου ἐν Οἰνοφύτοις τὴν Βοιωτίαν ποτὲ ἔσχον.»
ΠΛΑΤΩΝ Μενέξενος
[242b] μαχόμενοι, ἀμφισβητησίμου δὲ τῆς μάχης γενομένης, διέκρινε τὸ ὕστερον ἔργον· οἱ μὲν γὰρ ᾤχοντο ἀπιόντες, καταλιπόντες [Βοιωτοὺς] οἷς ἐβοήθουν, οἱ δ᾽ ἡμέτεροι τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐν Οἰνοφύτοις νικήσαντες τοὺς ἀδίκως φεύγοντας δικαίως κατήγαγον. οὗτοι δὴ πρῶτοι μετὰ τὸν Περσικὸν πόλεμον, Ἕλλησιν ἤδη ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας βοηθοῦντες πρὸς Ἕλληνας, ἄνδρες ἀγαθοὶ .
Έρευνα-επιμέλεια: Σοφία Α. Λιάπη
Διευθύντρια ΚΕΔΟ
